Zwart - Witdenken

Wat is zwart - witdenken?

Het probleem bij zwart-wit denken is dat er niet meer gereflecteerd over wat er werkelijk gebeurd is. Er wordt een eigen werkelijkheid gecreëerd die nogal star is. Zwart-witdenkers geloven hun verhaal als de enige waarheid.

Hoe herkennen?

Het zwart-witdenken kan je herkennen aan het gebruik van absolute woorden zoals ‘altijd’, ‘nooit’, ‘alles’ en ‘niets’. Men kijkt dan vanuit deze fatalistische bril naar gebeurtenissen en personen. Die manier van denken gebeurt automatisch. Kinderen die zwart-witdenken hebben een fixed mindset en denken heel dikwijls dat ze alles verkeerd doen of dat iedereen van hen profiteert. Nuanceren kunnen ze niet.

Hoe komt dat sommige kinderen zwart - witdenken?

Het kan zijn dat jouw kind uit slechte ervaringen zwart-wit is beginnen denken. Hij gelooft dat er aan de situatie waar hij in zit niks kan veranderen, dat hij dit voor altijd zo zal blijven. Hij heeft nog geen handvaten gevonden om met deze uitdagingen om te gaan. Hij weet niet hoe hij uit deze situatie kan geraken.

Naarmate kinderen cognitief en emotioneel groeien leren ze meer in grijswaarden denken. Ze leren meer achtergronden en motieven van anderen begrijpen. Ze ervaren dat mensen goede en slechte kanten hebben.

Zwart-witdenkers zijn heel dikwijls stressgevoelig en of angstig. Ze willen alles onder controle, voorspelbaar houden. De lat hoog leggen voor zichzelf en anderen.

Sommige zwart-witdenkers blijken nogal jaloers gedrag te vertonen.

Kinderen die zwart-witdenken zijn nog niet zo vergevorderd in het denken in goede en slechte kanten. Zowel in het denken over gedrag als in het denken over mensen zitten ze nog vast in deze manier van denken. Er is nog geen ruimte voor nuance.

Wanneer je kind zo denkt, heeft hij het heel moeilijk om gedrag en persoon van elkaar te scheiden.

Belangrijk is dat onze zwart-witdenkers leren nuanceren. Maar hoe doe je dat nu? Hoe kan je als ouder hen daar in helpen?

Leren nuanceren hoe doe je dat?

• Maak een lijstje met mogelijke reden of oorzaken

Bedenk samen met je kind zoveel mogelijk redenen en oorzaken bij een situatie. Dit kan een situatie zijn waarin hij zelf verkeerde. Door dit te doen oefen je het brein van je kind om meer kanten van een verhaal of gebeurtenis te leren zien en de situatie niet vanuit één perspectief te bekijken.

• Voer gesprekken in het gezin

Ga met je kinderen gesprekken aan over waar je op vakantie gaat, het klimaat, ruzies, vriendschappen, vegetarisch eten… Wanneer je in gesprek gaat met je kind, geef dan jouw mening, jouw drijfveren, jouw motieven en argumenten. Het is belangrijk dat je ook door vraagt naar hoe hij naar de situatie kijkt. Jouw kind hoeft helemaal niet eens te zijn met jouw, maar ontdekt dat de verschillende meningen mogen bestaan. Dat je een situatie van verschillende kanten kunt bekijken, dat er niet altijd één heilig makende oplossing is. Op die manier leert je kind nuanceren.

• Check en verifieer

Stel, een van de beste vrienden van je kind wordt heel boos. Dan gaat jouw kind zich de vraag stellen hoe dat komt. Hij zal er misschien wel honderden redenen voor bedenken, maar zolang hij niet weet wat er gebeurd is, weet hij slechts één ding zeker: Mijn vriend is nu heel boos.

Het is belangrijk dat je kind doorheeft dat hij zich soms laat leiden door aannames en interpretaties. Dat hij op basis van deze zaken zijn besluit vormt. Het is belangrijk dat jouw kind de juistheid van zijn interpretaties controleert. Kan hij dat niet, dan moet hij zich er van bewust zijn dat zijn interpretatie misschien niet correct is. Het helpt om te beseffen dat hij de reden of oorzaak van iemands gedrag niet kunt weten, tenzij je het bij de ander checkt of vraagt.

Je kind leren nuanceren, gaat niet van 1-2-3. Leren nuanceren, is een proces waar tijd in kruipt. Soms twee stappen vooruit en terug drie stappen achteruit. Maar ooh zo boeiend en waardevol. Door daar in te investeren krijg je kinderen op met een mooie 'grijze' mening ;-) die bereidt zijn om te luisteren naar anderen in plaats van onmiddellijk te oordelen.

Veel plezier met het samen zoeken naar grijstinten.