Omgaan met moeilijk gedrag

Omgaan met moeilijk gedrag

Je kent ze wel die ‘kleine ettertjes’ die het bloed van onder je nagels kunnen halen. Misschien heb je er wel één of meerdere in je klas zitten, op school of thuis rond lopen. Je hebt van alles al uitgeprobeerd. Je hebt je hele batterij aan pedagogische handelingen opgesoupeerd. Je hebt dit kind reeds gestraft, beloond want je weet dat belonen beter werkt dan straffen. Maar niks lijkt te werken. Alles lijkt er precies van af te glijden of erger nog hij of zij gaat in de aanval. Je laat je verleiden tot een discussie en voor je het weet zit je in een conflict met dit kind en op het einde van de rit, stuur je het de klas, de kamer uit en roep je hem na dat hij nooit meer binnen mag komen. Jij blijft met een gefrustreerd gevoel achter. ‘Waar is het fout gelopen? Hoe is het zo ver kunnen komen? Wat doe ik toch allemaal verkeerd? Ik kan precies niks goed doen voor dit kind. Wat zal het de volgende keer zijn? Deze vragen spoken door je hoofd. Je bent van plan om dit niet meer te laten gebeuren.

Of heb je dit al eens meegemaakt? Kinderen dit ‘uit het niets’ elkaar in de haren vliegen. Vechten op leven en dood, die in hun woede bui gevaarlijke dingen gaan doe: slaan met stokken, dreigen, verbaal en fysiek agressief worden… En dan ben jij degene die het ziet en denk je: ‘Verdorie, ik ben weer de pineut. Als ik nu doe alsof ik het niet zie dan zal het wel snel overgaan zeker.’ Je bent bang om te handelen, want stel je voor dat hij/ zij zijn woede op jou richt. Herkenbaar?

Dit is iets wat niemand wil. Die onmacht voelen, een kind zo woedend zien en hem niet kunnen helpen.

Maar hoe kan het anders? Kan het wel anders? Op welke manier kan je uit het conflict blijven? Hoe kan je rustig blijven en je niet laten meeslepen? Hoe kan je toch op een gepaste manier reageren?

Nieuwe autoriteit/geweldloos verzet van Haim Omer biedt daar een antwoord op.

Wat is moeilijk gedrag?

Moeilijk gedrag bij kinderen is een verzamelnaam voor gedrag dat door volwassenen als vervelend, storend, frustrerend beschouwd wordt. Dit kan gaan van antwoorden geven zonder vinger op te steken, over altijd maar opnieuw de bal afnemen van anderen tot driftbuien wanneer hij zijn zin niet krijgt of andere kinderen pijn doen.

Elk kind vertoont al eens moeilijk gedrag. Dit is normaal en hoort bij de ontwikkeling van een eigen identiteit.

Belonen hoe doe je dat nu?

Kinderen hebben positieve aandacht nodig om te kunnen groeien. Elk kind heeft ‘een emmertje’ dat gevuld moet worden met aandacht. Als dat niet gevuld raakt, zoekt een kind aandacht op een negatieve manier. Om negatief gedrag tegen te gaan moeten we per dag 4 keer positieve aandacht (belonen) geven tegen één keer negatieve aandacht (straffen). Op die manier blijft het zelfbeeld van het kind positief.

Door te belonen maak je duidelijk wat je goed vindt. Met complimenten kan je zelfs letterlijk uitspreken wat leuk is. Je kan dat ook doen door een knipoog, schouderklopje, dikke duim… te geven.

Er zijn drie soorten beloningen: een sociale beloning (bv. Knipoog, schouderklopje, knuffel, glimlach…), een materiële beloning (bv. Een koekje, speelgoed, extra tv-tijd, extra computer-tijd…) of een actiebeloning (bv. Samen een boekje lezen, samen koken, samen een spelletje spelen...)

Straffen hoe doe je dat?

Straffen is soms nodig. Dit is voor niemand leuk om te doen, maar als er een afspraak overtreden wordt, kan je dit niet altijd negeren en moet daar iets op volgen. Het is belangrijk dat je als ouder op voorhand goed nadenkt of dit gedrag te negeren valt of niet. Valt het te negeren, dan hoef je niks te doen. Is het niet te negeren dat moet je straffen. Straf je kind pas als het niet meer boos is anders heeft de straf geen zin. Straf pas nadat je je kind tot rust hebt laten komen (time-out).

Wat is een ‘goede’ straf?

Er zijn twee manieren van straffen. Je kan iets leuk wegnemen of iets vervelends toevoegen. Zeg op voorhand aan je kind wat de consequentie is, als hij de regels overtreed. Maak aan je kind duidelijk welk gedrag je wilt. (bv. Als je je kamer niet opruimt, kan ik geen spelletje met je spelen). Zorg dat je straf realistisch is, dat je ze kan uitvoeren. Anders verlies je je geloofwaardigheid. Het is beter dat je kind direct en kort gestraft wordt dan 1 keer lang daar leert je kind meer van. Het is ook heel belangrijk dat er na de straf terug een momentje is van herstel, van het goed maken, van sorry zeggen.

Wat geweldloos verzet/nieuwe autoriteit?

De relatie tussen volwassene en kind verbeteren op het moment deze dreigt mis te lopen. Wanneer er geen open dialoog is, zal de ontwikkeling van het kind stagneren en zal het als maar slechter gaan met het kind. De nadruk ligt op de controle over het eigen handelen van de volwassene. Op die manier kan je pas een escalatie voorkomen of stoppen. ‘Het ijzer smeden als het koud is.’ = Pas handelen als iedereen rustig is.

Wat zijn de basisbegrippen in geweldloos verzet?

• nieuwe autoriteit = verbinding zoeken met het kind en grenzen stellen die nodig zijn. Geen machtsstrijd
• (ouderlijke) aanwezigheid = als volwassene aanwezig zijn in het leven van het kind. Het kind volgen om te zien of het goed gaat, niet om te controleren.
• stelling nemen = Je als volwassene uitspreken dat bepaald gedrag niet kan en zeggen dat je je wilt dat het stopt.
• waakzame zorg = de kern van nieuwe autoriteit. Aanwezig zijn in het leven van je kind. Door kinderen te stimuleren om nieuwe dingen te leren. Steunen en helpen.
  3 niveau’s van waakzame zorg:
  • Oplettendheid = het basisniveau, de normale opvoedingssituatie. Open dialoog met het kind.
  • Aanwezigheid = Wanneer het minder goed loopt in het leven van het kind. Er worden in deze fase gerichte vragen gesteld.
  • Bescherming = een éénzijdig actie vanuit de volwassene. Heel duidelijk stelling nemen tegen het negatieve gedrag.
• herstel van de relatie

We hebben de verantwoordelijkheid om de relatie met de leerling te herstellen. Het is de volwassene die de eerste stap zet.

Hulp nodig om op een andere manier om te gaan met conflicten?

Neem gerust contact op. Je kan een mailtje sturen naar kindercoach@langedock.be of bellen 0493 815 879. Meer info kan je vinden op de website: www.kindercoach.langedock.be

bronnen:

Wil Van Nus: Het ijzer smeden als het koud is. Geweldloos verzet op school. Een nieuwe kijk op gedragsproblemen. Abimo/Pica

Haim Omer: Nieuwe autoriteit: samenwerken aan een krachtige opvoedingsstijl thuis, op school en in de samenleving. Hogrefe- Molemann

website: www.trajectopmaat.be