Kinderen met een hechtingsstoornis op school

Kinderen met een hechtingsproblematiek in de klas.

In je klas van 24 leerlingen heb je er wellicht ééntje zitten die heel veel energie vraagt, ééntje die alles kwijt speelt, ééntje die precies door je klas stuitert, ééntje die je elke seconde wel nodig heeft. Juf, is het goed zo? Juf, wat moet ik precies doen? Juf, Juf… Je hebt net de uitleg gegeven niet 1 keer, maar zeker 2 à 3 keer. Maar hij lijkt het niet gehoord of begrepen te hebben. Wanneer je er een opmerking over heeft, reageert hij defensief.

Het is precies dat hij jou constant aan het testen is. Hoe ver kan ik gaan? Ziet ze me graag? Als ik dit doe ziet ze me dan ook nog graag?… Deze kinderen zijn meester in het manipuleren van anderen. Ze hebben altijd wel excuses om iets niet te moeten doen of om vrijgepleit te worden. De worden ‘ja maar’, nemen ze heel vaak in de mond. Ze proberen een discussie uit te lokken om aan hun werk te ontsnappen. Dit doen ze om de controle over alles te willen hebben en houden.

Het is een grote kans dat dit kind een hechtingsprobleem heeft. Deze kinderen zoek telkens de grenzen op. Hun hoofd zit vol met overleven. Je wilt ze wel helpen, maar als je te dichtbij komt duwen ze je terug weg. Deze nabijheid is voor hen veel te overweldigend, ze weten niet hoe ze daar mee om moeten gaan.

Maar wat moeten wij dan doen? Want wij gaan net wél een emotionele relatie aan met onze leerlingen. En dat is nu net wat zij niet nodig hebben omdat ze niet weten hoe daar mee om te gaan. Als leerkracht ga je best op een zakelijke manier om met deze leerlingen. Doe geen beroep op hun emotioneel inzicht want dat kunnen ze zelf niet inzetten. Stel heel duidelijke grenzen en wees consequent. Geef ze maar 1 kans want wanneer ze voelen dat ze de grenzen kunnen verleggen, doen ze het meteen. Laat hen tevens voelen dat je er wel bent voor hen en dat je ze niet in de steek zult laten want dat is hun grootste angst. Met andere woorden probeer een veilige, duidelijke gestructureerde leeromgeving te creëren en heb geduld. Geef de moed niet op!!

Wat is hechting?

Hechting verwijst naar de sociaal-emotionele band die het kind ontwikkelt met zijn/haar naasten. De hechtingsrelatie dient als model voor de relaties die het kind in zijn verder leven aangaat.

Het hechtingsproces begint al in tijdens de zwangerschap. Tijdens de zwangerschap ontwikkelt het kind en ouders vaardigheden om een hechtingsrelatie aan te gaan met elkaar. Positieve gevoelens en verlangens bevorderen het hechtingsproces.

Welke soorten hechting bestaan er?

Je hebt 2 soorten hechtingen nl. veilige hechting en verstoorde hechting. Binnen de verstoorde hechting heb je verschillende vormen nl.

• angstig vermijdend gehecht

• angstig ambivalent gehecht

• gedesorganiseerd gehecht

Veilige hechting

Kinderen die veilig gehecht zijn hebben een goede balans tussen exploratiedrang en gehechtheidsdrang. Zij durven nieuwe taken aan te gaan, zijn angstig wanneer de moeder uit het zicht verdwijnt en zoeken toenadering wanneer ze terug is. Waarna ze weer verder durven exploreren. Het is belangrijk dat de moeder sensitief, coöperatief en toegankelijk is. Een veilige hechting zorgt ervoor dat het kind angst en stress kan reguleren. Dat is de basis die nodig is voor een kind om veiligheid te voelen en zich verder te ontwikkelen in exploratie (dingen ontdekken), spelen en leren.

Angstig vermijdend gehechte kinderen

Deze kinderen hebben het gevoel dat ze er niet toe doen. Ze hebben een groot gevoel van leegte en hebben de vaardigheden niet om in contact te gaan. Deze kinderen zoeken weinig tot geen steun bij de moeder, ook in situaties waarin dit wel zou moeten. Zij ervaren heel veel stress in spannende situaties.

Angstig ambivalent gehechte kinderen

Deze kinderen zoeken heel veel toenadering bij de moeder en zijn weinig geneigd om taken alleen uit te voeren. Deze kinderen ervaren chaos omdat de wereld rondom hen niet veilig aanvoelt

Gedesorganiseerd gehechte kinderen

Deze kinderen zoek enerzijds toenadering tot de moeder, maar tegelijkertijd geeft het hen heel veel stress. De moeder is voor hen tegelijkertijd een bron van angst en veiligheid. Deze kinderen weten geen raad met de tegenstelling die ze ervaren.

Wat is de juiste houding van de leerkracht?

De leerling moet op 1/3 van zijn leeftijd aangesproken worden op zijn relationele en emotionele leeftijd.

Niet afwijken van structuur en dagritme. De kinderen altijd op dezelfde plaats laten zitten, voorwerpen liggen altijd op dezelfde plaats.

- Gevoelens niet bespreken, uitleggen of erover in discussie gaan.

- Zie het gedrag van de leerling als een overlevingsstrategie

- Accepteer dat de leerling emotionele en lichamelijke toenadering afwijst.

- Actief luisteren naar de leerling. Ontvangstbevestiging.

- Hanteer een vriendelijke/zakelijke houding. Wees een zakenpartner voor de leerling.

- Nooit een beroep doen op relationeel inzicht en emoties.

- Complimenteer de leerling regelmatig

- Bied alternatieven voor ongewenst gedrag.

Hoe herken je de manieren van controle houden van kinderen met hechtingsproblemen?

Kinderen met hechtingsproblemen kunnen op verschillende manier proberen controle te houden over situaties. Hier zijn een aantal veelvoorkomende:

- Steeds het gesprek onderbreken.

- De leraar steeds vragen wat er was gezegd.

- Steeds van zijn plek gaan.

- Steeds met zijn stoel wippen.

- Het negeren van opdrachten en beantwoorden van vragen.

- Liegt veel ook over onbelangrijke dingen en dingen waarvan je weet dat ze gaan uitkomen.

- Weigeren om zijn best te doen. Hij/zij doet zich dommer voor dan hij/zij in werkelijkheid is.

 

bronnen

Literatuur: Ester Groenewegen: ‘monsters in de klas (hechtingsproblemen, een lastige diagnose die aan de buitenkant vaak niet te zien is)

website: www.wij-leren.nl