Help, mijn kind zijn reptielenbrein neemt het over!

donderdag, 26 november 2020 - 14:57

Toen mijn zoon nog een kleuter was, was hij dikwijls een driftkikkertje. Hij kon om kleine zaken heel erg boos worden. Op dat moment kon je geen contact meer leggen met hem. Hij stond letterlijk op en neer te springen van frustraties en hij bleef maar schreeuwen.

Die uitbarstingen gebeurden heel dikwijls na schooltijd. Hij was doodop van een hele dag school. Wanneer we thuis kwamen, liep het dikwijls mis. Alles moest vooruit gaan, eten maken, huiswerk van de andere kids begeleiden, hem aansporen om zijn pyjama aan te doen… Met deze druk kon hij moeilijk om en dan ontplofte hij. Ik wist dat ik hem op dat moment niet meer kan bereiken. Hij moest eerst en vooral rustig worden. Anders kregen we niks gedaan en ging hij te laat in bed. Herkenbaar?

Daar is een verklaring voor. Om de reactie van je kind goed te kunnen begrijpen, moet je eerst weten hoe ons hersenen werken.

Ons brein bestaat uit 3 delen.

We kunnen ons brein opsplitsen in drie gedeeltes. Het menselijk brein (de neocortex of hersenschors), het limbisch systeem (of ook wel het zoogdierenbrein genoemd) en het reptielenbrein (hypothalamus en hersenstam). Elk deel beïnvloedt ons gedrag.

Het menselijk brein (neocortex of hersenschors)

Het menselijk brein zit rond ons zoogdierenbrein. Ons menselijk brein is het jongste gedeelte van ons brein. In je menselijk brein zit het vermogen om logisch na te denken. Het zorgt ervoor dat we kunnen nadenken. Door het menselijk brein kunnen we leren, kunnen we gebruik maken van taal. Zijn we bewust van onze emoties en gedachten. Door het menselijk brein kan je problemen oplossen. Ons menselijk brein kan ons gedrag sturen.

Het limbisch systeem (zoogdierenbrein)

Het zoogdierenbrein zit rond het reptielenbrein. Dit gedeelte van ons brein worden onze emoties, sociaal gedrag en motivatie geregeld. Dit deel van je hersenen screent alle zintuiglijke informatie op emotionele relevantie en vergelijkt deze met opgeslagen herinneringen en gedrag gebaseerd op positieve en negatieve ervaringen. Het zoogdierenbrein helpt je op die manier gedrag te herhalen dat je gelukkig maakt (lachen, knuffelen, lekker eten, samenspelen…) en onplezierige ervaringen (pijn, verdriet, angst…) te vermijden.

Het reptielenbrein

Het reptielenbrein is het kleinste en oudste deel van je hersenen. Het is maar op één ding uit namelijk overleven. Wanneer we in ons reptielenbrein zitten dan reageren we instinctmatig. We reageren op automatisch piloot. Het reptielenbrein denkt niet na en onthoudt niets. Het beschermt je tegen gevaar en vervelende situaties. Vanuit ons reptielenbrein reptielen brein kunnen we maar 3 dingen doen bij gevaar. Vechten, vluchten of bevriezen.

Hoe zit het nu bij jouw kind?

Wanneer jouw kind krijsend naar boven rent en met de deuren slaat. Wanneer hij hysterisch gilt ‘Je bent de stomste mama van de hele wereld’. Wanneer jouw kind na schooltijd weigert om in de auto te stappen… dan kan je kind niet meer nadenken. Wanneer jouw kind in een stress situatie zit of bang is van iets, is zijn menselijk brein even niet beschikbaar. Dan springt zijn reptielenbrein op. Het enige wat zijn reptielenbrein dan kan doen is je kind beschermen tegen ‘gevaar’. Het reptielenbrein kan op 3 manieren reageren:

vechten (slaan, schoppen, dingen stuk maken, roepen..)
vluchten (weglopen, verstoppen, weigeren in te stappen of binnen te komen…)
bevriezen (niks meer zeggen, blijven staan, wenen…)

Wij ouders zien de reactie van het reptielenbrein, maar zien niet wat er achter zit. Om dit te weten te komen, zit er maar één ding op en dat is dat je kind eerst rustig wordt. (En jij misschien ook). Wanneer hij rustig is, kan hij terug beginnen nadenken en terug kijken op de situatie. Dan pas kan je met je kind in gesprek gaan. Dan pas komt de info bij jouw kind binnen. Dan pas kan het oplossingen bedenken.